طراحی، توسعه، نوآوری در ابزارهای مالی و ارائه راه‌حل‌های خلاق برای حل مشکلات و مسائل مالی بنگاه‌های اقتصادی از ضرورت‌های بازار سرمایه به شمار می‌رود. امروزه در بازارهای سرمایه در سطح جهانی از ابزارهای متنوعی استفاده می‌شود که در ایران نیز جهت به هنگام سازی و حرکت همسو با بازارهای جهانی، ابزارهای جدید تأمین مالی در حال پیاده‌سازی و اجرا هستند.

در این راستا نهادهای مالی از طریق تعامل با بنگاه‌های اقتصادی و متناسب با نیاز آن‌ها و بررسی ابزارهای نوین در بازارهای سرمایه جهانی اقدام به طراحی، توسعه و عملیاتی سازی ابزارهای نوین تأمین مالی و پوشش ریسک می‌نماید. درنتیجه تعریف واحد عملیاتی متشکل از افراد خبره و متخصص در حوزه‌های مالی، فقهی و صنعت، تحت عنوان مهندسی مالی و طراحی ابزارها، به‌منظور بررسی مباحث فنی، فقهی، تناسب با نیازهای واقعی صنایع و شرکت‌ها، توجیه‌پذیری اقتصادی و مواردی از این دست، ضروری می‌نماید.

مهندسی مالی شامل طراحی، توسعه، استقرار ابزارها و فرایند مالی و همچنین طراحی مجدد راه‏ حل‏ های خلاقانه برای مسائل موجود در مالی است. مهندسین مالی در سال‏های اخیر کوشیده‌اند با طراحی ابزارهای جدید مثل انواع اوراق بهادار مبتنی بر بدهی، انواع برگه‌های اختیار معامله‌، قراردادهای تحویل آتی و انواع‌ سهام و یا اصلاح ابزارهای مالی موجود وجوه سرگردان در بازار مالی را جذب و در فعالیت‌های سودآور صنعتی و خدماتی سرمایه‌گذاری نمایند.